Η έκρηξη του υφαιστείου Eyjafjallajökull στην Ισλανδία το 2010 είχε επιπτώσεις σε 107,000 πτήσεις διεθνώς.
‘Ενα ηφαίστειο έχει ξυπνήσει, και οι συνέπειες δεν μπορεί παρά να είναι δυσάρεστες για όλους. O «Δείκτης Φόβου» όπως χαρακτηρίζεται από τον Bloomberg εκτοξεύθηκε κατά 52%, η στερλίνα υποτιμήθηκε στο χαμηλότερο επίπεδο από το 1980, το Ιαπωνικό χρηματιστήριο είχε πτώση 7.9%, και οι τραπεζικές μετοχές 15%. Ο αρθρογράφος των Financial Times Wolfngag Munchau γράφει ότι ανησυχεί περισσότερο για το ευρώ και την ΕΕ από ότι για το Ηνωμένο Βασίλειο. Σύμφωνα με τον Economist ακούστηκαν ήδη φωνές υπέρ δημοψηφίσματος για έξοδο της Ολλανδίας, και δημοσκοπήσεις δείχνουν 55% των Γάλλων και Ιταλών να θέλουν δημοψήφισμα για παραμονή ή έξοδο από την ΕΕ. Ευτυχώς οι πρώτες αντιδράσεις από Κεντρικούς Τραπεζίτες και τους «4 Προέδρους» της ΕΕ εκπέμπουν σύνεση και αποφασιστικότητα. Το πρόβλημα είναι ότι μετά από πέντε χρόνια κρίσης στην Ευροζώνη, και τα επιτόκια στο 0% δεν υπάρχουν πολλά εργαλεία διαθέσιμα.
Ποιες είναι οι πιθανές επιπτώσεις για την Κύπρο? Άμεσα έχουμε συνέπειες από την υποτίμηση της στερλίνας με αντίκτυπο στο τουριστικό ρεύμα και στην καταναλωτική ικανότητα των Βρεττανών που ζουν στην Κύπρο. Δεν συμμερίζομαι το αισιόδοξο συμπέρασμα πρόσφατης μελέτης του Υπουργείου Οικονομικών ότι οι επιπτώσεις θα είναι αμελητέες. Μεσοπρόθεσμα μπορούμε να αναμένουμε αυξήσεις στα δίδακτρα που καλούνται να πληρώσουν οι Κύπριοι φοιτητές στο ΗΒ. Αυτό δεν θα επηρεάσει μόνο στο μέλλον αλλά και την άμεση κατανάλωση, καθώς τα νοικοκυριά αρχίζουν να αποταμιεύουν για αυξημένες μελλοντικές ανάγκες.
Η αβεβαιότητα ωστόσο των αγορών είναι πολύ πιο επίφοβη για μια εύθραυστη οικονομία όπως την δική μας, από τα τυχόν άμεσα αποτελέσματα. Είναι διάχυτη η εντύπωση ότι έχουμε ξεπεράσει την κρίση της Κυπριακής οικονομίας, αλλά αυτό πολύ απέχει από την πραγματικότητα. Με επίπεδα χρέους 108% του ΑΕΠ η οικονομική ανάκαμψη επηρεάζεται εύκολα και έντονα από εξωγενείς παράγοντες. Με την διαδικασία Brexit υπό εξέλιξη, οι εξωγενείς παράγοντες είναι πολλοί, απρόβλεπτοι και κατά κανόνα αρνητικοί. Το (πολύ σωστό) σχέδιο του Υπουργείου Οικονομικών να βγει στις αγορές και εξομαλύνει χρέος που λήγει το 2017 και 2019 θα αντιμετωπίσει σημαντικά ψηλότερα επιτόκια δανεισμού. Επηρεάζονται επίσης οι σχεδιασμοί της Τράπεζας Κύπρου για εισδοχή στην Χρηματαγορά του Λονδίνου. Το Λονδίνο θα εξακολουθήσει να είναι κέντρο χρηματοοικονομικών υπηρεσιών —παρά τις περί αντιθέτου απόψεις που εκφράστηκαν προ-δημοψηφίσματος— και η Τράπεζα Κύπρου καλώς συνεχίζει την προετοιμασία της, αλλά η συγκυρία δεν είναι ευνοϊκή.
Τι κάνουμε? Δεν μπορούμε να κάνουμε πολλά εκτός από το να συνεχίσουμε την συνετή δημοσιονομική πολιτική αντί να την χαλαρώσουμε (όπως φάνηκαν πρώτα σημάδια πριν τις δικές μας Βουλευτικές εκλογές!). Θωράκιση της Κυπριακής οικονομίας με όλους τους δυνατούς τρόπους: μεταρρυθμίσεις, ιδιωτικοποιήσεις, βελτίωση της ανταγωνιστικότητας. Για να διδαχθούμε κάτι από τις πρόσφατες καταστροφικές πυρκαγιές: πολύ απροετοίμαστοι ήμασταν για μια τεράστια καταστροφή που οπωσδήποτε θα συμβεί σε ένα νησί με ξηρασία, ψηλές θερμοκρασίες, και πολλά δάση. Είναι η ικανότητα μας για ανταπόκριση που καθορίζει τον αντίκτυπο της κρίσης. Τώρα είναι που χρειάζεται σύγκλιση του Εθνικού Συμβουλίου Οικονομίας. Η αισιοδοξία των τεχνοκρατών του Υπουργείου Οικονομικών μου προκαλεί τεράστια ανησυχία ότι καθόλου δεν βελτιωθήκαμε από το 2011. Δεν θα μας αφήσει αλώβητους ούτε αυτή η κρίση.
Ακόμη πιο πολύ να προβληματίσουν οι πολιτικές επιπτώσεις. Το Brexit δεν θα ολοκληρωθεί σε μια βδομάδα, ούτε σε ένα μήνα, ούτε μάλλον σε ένα χρόνο. Αναμένεται να πάρει μέχρι το 2019 μέχρι να ολοκληρωθούν οι διαδικασίες, όπως προβλέπει το Άρθρο 50 της Συνθήκης Εγκαθίδρυσης. Μέχρι τότε οι ισορροπίες είναι απρόβλεπτες. Ως Κύπρος οφείλουμε να διατηρήσουμε την καλή σχέση με το ΗΒ. Η ειδική μας θέση ως ταυτόχρονα μέλος της Κοινοπολιτείας και της ΕΕ, επιτρέπει να αναβαθμίσουμε τη θέση μας αν συνταχθούμε με τις συναινετικές φωνές στην ΕΕ. Υπάρχει ο κίνδυνος για πλήρη ηγεμονία από την Γερμανία (ήδη η Καγκελάριος Μέρκελ κάλεσε σε σύσκεψη στο Βερολίνο τον Πρόεδρο Ολάντ και τον Πρωθυπουργό Ιταλίας Ρένζι). Σε θέματα τραπεζικής και δημοσιονομικής ενοποίησης το επικρατούν Γερμανικό μοντέλο δεν φαίνεται να δίνει λύσεις στα Ευρωπαϊκά προβλήματα, ούτε το δικό μας μοντέλο παροχής υπηρεσιών ευνοεί. Ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κος Γιούνκερ αναμένεται να είναι (πάλι) μια δυνατή φωνή για δραστικές λύσεις αντί για μπαλώματα.
Όσο δε αφορά το εθνικό μας πρόβλημα: Ούτε εσωστρεφής ΕΕ λόγω Btexit, ούτε ένα Ηνωμένο Βασίλειο διχασμένο από το δημοψήφισμα και σε αναζήτηση ηγεσίας μετά την παραίτηση του Πρωθυπουργού, μας ευνοούν. Δεν μας ευνοεί αν δυνάμεις που θα μπορούσαν να επηρεάσουν την Τουρκία εμφανίζονται αποδυναμωμένες σε μια κρίσιμη φάση των διαπραγματεύσεων.
Τι κάνουμε? Ψυχραιμία αλλά και εγρήγορση. Το Brexit μπορεί να αποτελέσει την καμπάνα της αφύπνισης για να λύσει η ΕΕ τα προβλήματα των πολιτών της. Ή, όπως παραστατικά είπε κάποτε ο δικός μας Αρχιεπίσκοπος, να είναι ο πρώτος «πούντος» που ξηλώνει το τρικό. Πάντως οφείλουμε να αναγνωρίσουμε ότι οι πολίτες διψούν για λύσεις στα δικά τους, τοπικά προβλήματα, αντί για μεγαλεπήβολα κοσμοπολίτικα οράματα.
Praxitelis Demetriou said:
Όλα είναι παρωνυχίδες . Κανένας άλλος ή καμιά άλλη χώρα δεν θα υποστεί τις συνέπειες , εκτός από τη Βρετανία . ‘Όλα τα άλλα θα επανέλθουν σύντομα στην ομαλότητα εκτός από την απομόνωση της Βρετανίας , που θα είναι μόνιμη . Η Βρετανία αποφάσισε να ….αυτοκαταστραφεί . ΤΕΛΕΙΑ ΚΑΙ ΠΑΥΛΑ . .Κανένας δεν τη σώζει ….
Knack said:
Praxitelis, μην είσαι και τόσο σίγουρος. Για την πονηρία των Άγγλων ‘άκουσες καμιά φορά;………………….
Praxitelis Demetriou said:
Αγαπητέ κύριε Ζένιο , σέβομαι και εκτιμώ τις γνώσεις σου περί των οικονομικών θεμάτων . Εδώ όμως , η περίπτωση της Βρετανίας , είναι απλή αριθμητική . 28-1 .Το ένα είναι η Βρετανία που παραμένει μόνη και πεντάρφανη . Όσο πανούργα και αν είναι δεν μπορεί να παραβγεί με τις άλλες χώρες που , κατά τη γνώμη μου , τα προϊόντα τους είναι υπέρτερα των Βρετανικών.
Κάποτε , όταν είχε τις αποικίες , έβαζε δασμούς προτίμησης και με μια διαφήμιση , παρουσίαζε τα προϊόντα της σαν εξαιρετικά παρόλο που συνέβαινε το αντίθετο . Τα Βρετανικά αυτοκίνητα , όλο μέταλλο και ατσάλι , αλλά χωρίς καμιά τεχνολογία , γίνονταν ανάρπαστα από τους λαούς που είχε υπόδουλους . Με την διάλυση της αυτοκρατορίας , η αυτοκινητοβιομηχανία της , ελλείψει δασμών προτίμησης , κατέρρευσε ολοσχερώς . Όλα τα εργοστάσια της διαλύθηκαν , σε αντίθεση με τις άλλες Ευρωπαϊκές χώρες που οι αυτοκινητοβιομηχανίες τους βρίσκονται στην κορυφή . Γενικά οι βιομηχανίες της δεν μπορούν να συγκριθούν με τις άλλες Ευρωπαϊκές καθώς και των άλλων χωρών .
Είμαι σίγουρος πως τώρα , με την απομόνωση της , θα ρίξει το βάρος της στην Κοινοπολιτεία . Όμως δεν έχει την δύναμη που είχε όταν αυτές ήταν αποικίες της και επέβαλλε ετσιθελικά δασμούς προτίμησης . Κάθε προσπάθεια της για να ανακτήσει παλιές δόξες και , πάλι κατά τη γνώμη μου , η Βρετανία σε λίγα χρόνια θα περιέλθει στην αφάνεια .
Demos Petropoulos said:
Αγαπητέ φίλε Ζένιο, αν και συμφωνώ με αρκετές από τις επισημάνσεις σου θέλω να αναφερθώ στη κρίση που δημιουργείται στη Μ. Βρετανία και πιστέυω ότι θα γίνουν πολλές δεύτερες σκέψεισ με μεγάλη την πιθανότητητα ανατροπών στην πορεία του BREXIT. Κανένας από τους ηγέτες που το υποστήριξαν δεν περίμεναν τα προβλήματα που θα δημιουργούσε η απόφαση τους, τόσο στην οικονομία όσο και την ίδια την χώρα. Εάν η κοιωοβουλευτική ομάδα των συντηριτικών αντιδράσει και αποκλίσει τον Boris, εάν οι διαδηλωτές υιοθετήσουν ακραίες πρακτικές, εάν η ύφεση εμφανιστεί γρήγορα στην αγορά, τότε οι αλλαγές θα είναι άμεσες και το BREXIT απλώς θα παραμείνει για τους ιστορικούς για να μελετούν τα θετικά και τα αρνητικά, θα δουμε..!
Foukaris said:
Brexit = Έξοδος της Μεγάλης Βρετανίας από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Πάρα πολύ μεγάλη εξέλιξη. Χωρίς αμφιβολία η μεγαλύτερη από την ίδρυση της ΕΕ.
Θα επηρεαστεί η στερλίνα? Βεβαίως. Θα επηρεαστεί το Ευρώ? Βεβαίως. Τό ίδιο θα επηρεαστούν εισαγωγές/εξαγωγές από και προς. Πολύ πιθανό να αλλάξουν και πολιτικοί χειρισμοί σε Ευρωπαϊκά και διεθνή θέματα, όπως π.χ. Ουκρανικό, ΄σχέσεις Ρωσίας με Δύση κτλ.
Σε όλα αυτά και σε άλλα που πιθανό να συμβούν σε διεθνή επίπεδο εμείς ως Κύπρος είναι από ελάχιστα μέχρι καθόλου που μπορούμε να επηρεάσουμε τις εξελίξεις. Θα πρέπει όμως να βρουν, οι ειδικοί μας τρόπους να μας θωρακίσουν στον βαθμό που είναι εφικτό από αρνητικές για μας επιπτώσεις. Μεγάλη πρόκληση. Θα ήθελα να ήμουν ένας από αυτούς, αλλά δυστυχώς δεν έχω τις γνώσεις, γι`αυτό περιμένω και απαιτώ από την Κυβέρνηση και τους δικούς μας ειδικούς να μας προστατεύσουν.
Αν αντιλήφθηκα ορθά την διαδικασία εξόδου αυτή θα είναι αντίστροφα παρόμοια με διαπραγμάτευση εισδοχής χώρας στην ΕΕ, δηλαδή κεφάλαιο με κεφάλαιο διαπραγμάτευση. Είναι ακριβώς εδώ που πρέπει να ρίξουμε όλες μας τις δυνάμεις και με τις εμπειρίες και γνώσεις που αποκτήσαμε σαν μέλος να προσπαθήσουμε να βγούμε από αυτήν την διαπραγμάτευση κερδισμένοι ή τουλάχιστον με τις λιγότερες δυνατόν απώλειες. Δέν είναι γνωστό ακόμα αν θα διορίσουμε διαπραγματευτή, όπως τον Κο.Βασιλείου για την εισδοχή, ή αν ο κάθε Υπουργός θα αναλάβει τον τομέα του. Οποιαδήποτε, όμως και αν είναι η απόφαση, μου φαίνεται επιβεβλημένη η συγκρότηση ομάδας συμβούλων οι οποία να εργάζεται αποκλειστικά πάνω σ`αυτό το θέμα. Ίσως να έπρεπε να είχε διοριστεί από τώρα. Έχουμε πολλά πλεονεκτήματα τα οποία πρέπει νούσημα, ορθά και με ταπεινότητα να χρησιμοποιήσουμε.
Όπερ έδει δείξαι ή αν νέν μήλο εν ανθήσει.
Σταύρος Α. Ζένιος said:
Με μια διευκρίνιση σε αυτά που λέει ο Αντρέας: Όταν αρχίσουν διαπραγματεύσεις βάσει του άρθορυ 15 της Συνθήκης, αν ΔΕΝ καταλήξουν σε 2 χρόνια τότε το ΗΒ είναι εκτός. Δεν είναι ανάγκη να συμφωνήσουν σε όλα τα κεφάλαια.
Και είναι πολύ πιθανόν το ΗΒ να ΜΗΝ αρχίσει διαπραγματεύσεις βάσει του Άρθρου 50 για πολλούς μήνες….
Foukaris said:
Τότε, ίσως θα πρέπει να έχουμαι και σχέδιο Β σε περίπτωση που γίνει αυτό που λές πιό πάνω Σταύρο. Είναι πιθανό σε μιά τέτοια περίπτωση να διαπραγματευτούμε περισσότερα θέματα κατ`ευθείαν με το ΗΒ. Κάτι μου λέει ότι σε ΜΕΡΙΚΑ θέματα θα είναι καλύτερα για μάς η κατ`ευθείαν διαπραγμάτευση.